ကမၻာေပၚမွ အထူးျခားဆံုး ေစတီပုထိုး ဘုရားမ်ား (ေရႊတိဂံုပါ၀င္)

Tiger's Nest Monastery temple (1)

Tiger's Nest Monastery temple (2)

Paro ေတာင္ၾကားမွာရွိတဲ့ ေပ ၃၀၀၀ ၿမင့္တဲ့ ကမ္းပါေစာက္အစြန္းေပၚမွာ တည္ရွိတဲ့ Tiger’s nest monastery က Bhutan မွာ အၿမင့္ၿမတ္ဆုံးေနရာေတြ ထဲကတစ္ခု ၿဖစ္တယ္။ ေရွးေဟာင္းပုံၿပင္ထဲမွာ ေတာ့ Guru Rinpoche ( wiki), second Buddha ကက်ားမတစ္ေကာင္ရဲ႕ေက်ာေပၚကေန ကမ္းပါးေစာက္ေပၚပ်ံလာတယ္ ။ပီးေတာ့အဲေက်ာင္းေဆာင္ရဲ႕နံရံေတြ ၾကားမွာရွိတဲ့ ဂူထဲမွာတရားထိုင္တယ္လို ့ဒ႑ာရီပံုျပင္ မ်ားမဟုတ္ပဲ အမွန္တကယ္ျဖစ္ရပ္မွန္တစ္ခုဟု သိရပါသည္ ။

Taktshang Goemba လို႕လဲေခၚေသးတဲ့ အဲေက်ာင္းကို 1692 မွာတည္ေဆာက္ခဲ့ပီးေတာ့ 1998 မွာမီးေဘးတစ္ခု ေၾကာင့္ေက်ာင္းေဆာင္မ်ား အနည္းငယ္ပ်က္ဆီးခဲ့ရာကာ ပီးေတာ့ေနာက္ၿပန္တည္ေဆာက္ခဲ့ပါသည္။ အခု အဲေက်ာင္းက ဘုရားစာေတြရြတ္ဖတ္ေလ့က်င့္ေနတဲ့ဗုဓ္ဒဘာသာေတြကို ကန္႕သတ္ထားတယ္။ ရိုးရိုးသြားေလ့လာတဲ့လူေတြ ကိုေတာ့မကန္႕သတ္ထားပါဘူး ။ကမၻာ့ထူးျခားဆန္းျပား ေစတီပုထိုးတစ္ခုတြင္ ထိပ္ဆံုးေနရာမွ ပါ၀င္ေနခဲ့ပါသည္ ။

Wat Rong Khun

Wat Rong Khun (1)

Wat Rong Khun (2)

Wat Rong Khun (3)

Wat Rong Khun (4)

Wat Rong Khun (5)

Wat Rong Khun (6)
Thailand Chaiang rai မွာရွိတဲ့ Wat Rong Khun ေက်ာင္းက ကမၻာပၚကဗုဓ္ဒဘာသာ ဘုရားေက်ာင္းေတြနဲ႕မတူပဲ ေက်ာင္းေဆာင္တစ္ခုလံုး အကုန္ၿဖဴေနပီးမာေက်ာတဲ့ေရာင္စုံမွန္ေတြ မ်ားၿပားစြာတပ္ဆင္ထား တဲ့အတြက္ မ်က္လွည့္ဆန္စြာ ေတာက္ပေနတယ္။ အၿခားေက်ာင္းေတြန ဲ႔ကြဲၿပာၿခားနားစြာေခတ္မီပုံစံမ်ိဳးေဆာက္လုပ္ထားတယ္။ အဲပုံစံ က Thai artist Char……… ရဲ႕စိတ္ကူးတီထြင္မွဳၿဖစ္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့အဲေက်ာင္းေဆာင္ကတီေဆာက္ေနဆဲၿဖစ္တယ္။ Char….. က အဲဘုရားေက်ာင္းကို Spain က S… F… ေက်ာင္းနဲ႕တူေအာင္ လုပ္ဖို႕ေနာက္ထပ္ႏွစ္ ၉၀ ေလာက္ထပ္ၾကာမယ္လုိ႕ ေမ်ွာ္လင့္ထားတယ္။

Prambanan

Prambanan (1)

Prambanan (2)

Prambanan (3)
Prambanan (4)

Prambanan ကအင္ဒုိနီးရွားက Java အလယ္ပုိင္းမွာရွိတဲ့ ဘုရားေက်ာင္းၿဖစ္တယ္။ 850CE မွာေဆာက္ပီးေတာ့ အဓိကေစတီ ၈ ဆူနဲ႕ဖဲြ႕စည္းထားပါတယ္ ။ေစတီအေသးေလး ၂၅၀ ကေဘးမွာ၀န္းရံထားတယ္။ ဘုရားေက်ာင္းရဲ႕ နံရံေတြ အာလုံးနီးပါး ကုိအထူးေကာင္းမြန္တဲ့ ရုပ္လုံးပန္းပုေတြနဲ႕ ဖုန္းထားတယ္လို႕ ေရွးေဟာင္းဇာတ္ေၾကာင္းမ်ားစြာကေၿပာၾကတယ္။ အင္ဒုိမွာအၾကီးဆုံးမဟုတ္ေပမယ့္ လွပပီးက်က္သေရ ရွိတယ္။တကယ့္ကို လွပတင့္တယ္ေနျပီးေတာ့ က်က္သေရလဲရွိလွပါသည္ ။ကမၻာ့လွည့္ခရီးသြားမ်ား ကိုဆြဲေဆာင္ထားျပီးေနာက္ ထူးျခားေသာ ေစတီပဲျဖစ္ပါသည္ ။ ပန္းပု ပန္းဆြဲလက္ရာမ်ားကလည္း အင္မတန္မွကိုေကာင္းမြန္ျပီးေတာ့ ရုပ္လံုးၾကြကာ လက္ရာေျမာက္ပါသည္ ။

Shwedagon pagoda

Shwedagon Pagoda (1)

Shwedagon Pagoda (2)
အေရွ ့ေတာင္အာရွ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ Shwedagon ဘုရားကိုဘယ္ခ်ိန္ကတည္ခဲ့လဲဆိုတာဘယ္သူမွေသခ်ာမသိပါဘူး။ ဗိသုကာပညာရွင္ေတြက ၆ ၊ ၁၀ ရာစုႏွစ္ေတြ မွာတည္ခဲ့တယ္လုိ႕ခန္းမွနး္ေပမယ့္ ေရွးစာေတြထဲမွာ ဒီဘုရားကနွစ္ေပါင္း ၂၅၀၀ ေလာက္သက္တန္းရွိပီလို႕ ဆုိထားတယ္။

ေရြွေရာင္ေတြ ၿဖစ္ေနလုိ႕ေရြွဘုရားေက်ာင္းလုိ႕ ေခၚၾကတယ္။ ၁၅ ရာစုမွာ မြန္လူမ်ိဳုးေတြရဲ႕ဘုရင္မ ကဘုရားမွာ သူမအေလးခ်ိန္နဲ႕ညီမ်ွတဲ့ေရြွသားေတြ ကိုလွဴခဲ့တယ္။ ထိုရိုးရာကဒီေန႕အထိရွိပါတယ္။ဘုရားဖူးေတြကဘုရားေက်ာင္းရဲ႕နံရံေတြ မွာ ေရွြခ်ဖို႕ႏွစ္နဲ႕ခ်ီပီး စုေဆာင္းၾကတယ္။စိန္ ၅၀၀၀ ပတၿမား ၇၀၀၀ နဲ႕အုပ္ထားတာ စိန္ဖူးေတာ္ ႏွင့္ေဘးဘပ္ ေရႊပန္းမ်ား ပန္းခပ္မ်ားအားလံုးသည္ ေရႊအတိျပီးပါသည္ ။ တကယ့္ကိုၾကည္ႏိုဖြယ္ရာ ကမၻာ့အထင္ကရဘုရားေစတီ တစ္ဆူပဲျဖစ္ပါသည္။ ၿမင့္ၿမတ္တဲ့ဓာတ္ေတာ္ေမြေတာ္ၿဖစ္တဲ့ ဘုရားရဲ႕ဆံခ်ည္မွ်င္ ၈ မွ်င္ကိုလဲဌာပနာထားပါတယ္။ ျမန္မာျပည္သူျပည္သားေတြရဲ့ထက္သန္တဲ့အလွဴဒါန ေတြနဲ ့တကယ့္ကိုတင့္တယ္လွတဲ့ ေရႊေစတီ (ေရႊတိဂံု) ေစတီေတာ္ၾကီးဟာ ကမၻာ့အလည္ မွာခန္ ့ထည္စြာတည္ရွိေနပါသည္။

Temple of Heaven

Temple of Heaven(1)
Temple of Heaven (2)
ဒီဘုရားေက်ာင္းက China ၿမိဳ႕ေတာ္ Beijing မွာရွိတဲ့ Taoist temple ၿဖစ္တယ္။ ဘုရားေက်ာင္းကုိ ၁၄ ရာစုမွာ Emperor Yongle က ေကာင္းက်ိဳးရလဒ္ အတြက္ဘုရားစာဆိုဆုေတာင္းဖို႔နဲ႕ ဘုရားရဲ႕တရားေတာ္ကိုမလိုက္နာတဲ့ သူ႕လူမိ်ဳးေတြအတြက္ ကိုယ္စားခံေပးဖို႕ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာဘုရားေက်ာင္းတခုအေနနဲ႕ တည္ခဲ့တယ္။

ဘုရားေက်ာင္းရဲ႕ဗိသုကာပညာကစိတ္၀င္စားဖို႕ေကာင္းတယ္။ ေက်ာင္းထဲမွာရွိတဲ့ စက္၀ုိင္းပုံတိုင္းက ေကာင္းကင္ဘုံ ကိုကိုယ္စားၿပဳပီး ေၿမညီထပ္က ေလးေထာင့္ပုံေတြက ကမ္ဘာေၿမ ကိုကုိယ္စားၿပဳတယ္။

Chion-in Temple

Chion-in Temple (1)
Chion-in Temple (2)
Chion-in Temple (3)

Chion-in Temple (4)

Chion-in Temple ကေတာ့ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမွာတည္ရွိျပီး ဒီ Temple ကို 1234 CE တြင္ Jodo (Pure Land) မွမိမိကိုလာေရာက္ကန္ေတာ့သည့္ ဥာဏ္ပူေဇာ္ခမ်ားကို စုေဆာင္းကာ ဗုဒၵသာသနာေတာ္အတြက္ယခုလို တည္ေဆာက္ခဲ့တာျဖစ္ေၾကာင္းသိရပါသည္ ။ ကံဆိုးစြာပင္ ထိုသာသျပဳဘုန္းၾကီးသည္ ေက်ာင္းေတာ္ကို တည္ေဆာက္ျပီးသည့္အခ်ိန္တြင္ပင္ ေသဆံုးသြားခဲ့ပါသည္ ။ေက်ာင္းေဆာင္ေပါင္း 21 ေဆာင္ႏွင့္ရႈတ္ေထြးလွစြာတည္ေဆာက္ ထားခဲ့ပါသည္ ။ ငလ်င္ဒဏ္ မီးေဘးဒဏ္မ်ားကို အလွဴးအလဲ ခံစားလာခဲ့ရေသာ္လည္း ရာစုႏွစ္ 17 ႏွစ္တိုင္ေအာင္ၾကံ့ၾကံ့ ခံႏိုင္ခဲ့ပါသည္။

ဒီဘုရားေက်ာင္းကိုလာလည္တဲ့လူေတြက ဂ်ပန္ကအၾကီးဆုံး ႏွစ္ထပ္ San-mon ဂိတ္ကိုအရင္ၿဖတ္ရပါတယ္။ အဲဘုရားေက်ာင္းကေခါင္းေလာင္းက ၇၄ တန္ေလးပီးႏွစ္သစ္ကူးပဲြအတြင္းမွာ ေခါင္းေလာင္းအသံၿမည္ဖို႕ဘုန္းေတာ္ ၁၇ ပါးလိုပါတယ္။ အၿခားစိတ္၀င္စားစရာတခုကေတာ့ လူစုတဲ့ခန္းမ ထဲမွာရွိတဲ့ singing floor လို႕ေခၚတဲ့ nightingale floor ၿဖစ္တယ္။ အဲဒီၾကမ္းမွာရွိတဲ့ သစ္သားခ်ပ္ေတြက တၿခားက်ဴးေက်ာ္လာတဲ့သူလာရင္သိေအာင္ ေၿခလွမ္းတိုင္းမွာသစ္သားပြတ္သံလုိၿမည္ေစတယ္ပါ။

Borobudur

Borobudur (1)

Borobudur (2)

Borobudur (3)

Borobudur (4)

Borobudur (5)

Borobudur (6)

Borobudur ကို ၁၉ ရာစုေလာက္က အင္ဒုိနီးရွားမွာလာေနတဲ့ Dutch လူမ်ိဳးေတြက Java ကေတာအုပ္ထဲကေန ေတြရွိခဲ့ပါတယ္။ ရုပ္လုံးေဖာ္ထားတဲ့အကြက္ေတြ ၂၇၀၀ ေလာက္ရိွပီး ဘုရား ၅၀၄ ဆူရွိတယ္။ အဲဘုရားကိုဘယ္တုန္းကဘာေၾကာင့္တည္ခဲ့ပီး ဘာလို႕ႏွစ္ေပါင္းရာေက်ာ္က လုံး၀ပစ္ပယ္ထားလဲဆုိတာ ဘယ္သူမွ မသိၾကပါဘူး။ တခ်ိဳ႕ေတြယုံၾကတာက Borobudur ကဗုဓ္ဒဘာသာရဲ႕ၾကီးမားတဲ့ ၿပဌာန္းစာအုပ္တဲ့ ဘာၿဖစ္လုိ႕လဲဆုိေတာ့ အဲေက်ာင္းက ရုပ္လုံးေဖာ္ထားတာေတြ အရဘုရားရဲ႕ဘ၀ဇာတ္ေၾကာင္းနဲ႕ တရားစည္းကမ္းေတြကိုသိရလို႕တဲ့။ ဘုရားဖူးတစ္ေယာက္က အဲဒါေတြကိုဖတ္ဖို႕ လူသြားစင္းၾကံကိုးခုေလာက္ၿဖတ္ပီး ၂ မိုင္ေက်ာ္ေလာက္ေလွ်ာက္ရတယ္တဲ့။တကယ့္ကို ဗုဒၵသာသနာရဲ့ ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားမႈ အံ့မခန္းျပယုဒ္ မ်ားအလား ေစတီမ်ား ကိုၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ထင္ဟပ္ျပသေနခဲ့ပါေတာ့သည္။

Golden temple
Golden Temple (1)

Golden Temple (2)

Golden Temple (3)
Golden temple က Punjab ,India မွာရွိပီး Sikhism ဘာသာ၀င္ ေတြရဲ႕ အထြတ္အၿမတ္အထားဆုံးေစတီၿဖစ္တယ္။ ဘုရာေက်ာင္းရဲ႕တည္ရွိပုံက ေရကန္ေလးပါေတာ့အရမ္းေအးခ်မ္းလို႕ဘုရားကေတာင္ တရားလာထိုင္တယ္တဲ့။ ဘုရားေက်ာင္းကိုေက်ာက္ေတြနဲ႕လုပ္ထားတဲ့ပစည္းေတြနဲ႕တန္ဆာဆင္ထားတယ္။ ေရြွခ်ထားတယ္။ အဖိုးတန္ေက်ာက္တုန္းေတြနဲ႔လဲလွေအာင္လုပ္ထားတယ္။ ထိုဘုရားကို တည္ေဆာက္ရန္အတြက္ လုကံုထံသူေဌးမ်ားထံမွ ေရႊပိသာ မ်ားစြာအလွဳခံရရွိကာ ေက်ာက္တံုးေပၚတြင္ ေရႊအထပ္ေပါင္းမ်ားစြာကို ထပ္ကာ ျပဳလုပ္ထားျဖင္းျဖစ္ပါသည္ ။ထိုအရာကို အေၾကာင္းျပဳကာ ေရႊေစတီဟု အမည္ တပ္ေခၚခဲ့ပါသည္ ။

Vishnu Temple of Srirangam

Vishnu Temple of Srirangam (1)
Vishnu Temple of Srirangam (2)

Vishnu Temple of Srirangam (3)

India မွာရွိတဲ့ကမၻာ မွာအၾကီးဆုံး Hindu ဘုရားေက်ာင္းၿဖစ္ပါတယ္။ ထိုဘုရားထဲမွာ ဟိႏၵဴဘာသာရဲ႕ဘုရားသုံးဆူထဲက တစ္ဆူၿဖစ္တဲ့ Vishnu ကိုၿမွဳပ္ႏွံထားတယ္။ ေရွးစာေတြထဲမွာက ပညာရွိတစ္ေယာက္ကတဲ့ Vishnu ရုပ္ထုနဲ႕ခရီးသြားရင္း လမ္းမွာနားဖို႕ အဲရုပ္ထုကို ေၿမြၾကီးတစ္ေကာင္ရဲ႕ေက်ာေပၚမွာ မွီပီး ခ်ထားတယ္တဲ့။ ခရီးဆက္မယ္လုပ္ေတာ့ အဲရုပ္ထုကေရြွ႕လို႕မရေတာ့ဘူးတဲ့။ အဲဒါနဲ႕အဲရုပ္ထုေပၚမွာဘုရားေက်ာင္းေသးေသးေလး ေဆာက္လုိက္တယ္တဲ့။ ထပ္ေဆာက္ရငး္ေဆာက္ရင္းနဲ႕ တၿဖည္းၿဖည္းေက်ာင္းက ၾကီးလာပါတယ္။

ေက်ာင္းထုထည္ကၾကီးပီးေတာ့ ၁၅၀ ဧကက်ယ္တယ္။ဗဟိုတူစက္၀ုိင္းပုံနံရံ ၇ ခုလဲပါျပီး။ အၿပင္ဖက္ဆုံးနံရံက ၂.၅ မို္င္ရွည္ပါတယ္။ နံရံေတြက ၿခံတစ္ခုပီးတစ္ခုကုိုၿခားထားသလို ကာရံထားတယ္။ တစ္ခုထက္တစ္ခုပိုအထြတ္အၿမတ္ထားပီးအတြင္းဆုံး တစ္ခုထဲကို ဟင္ဒူမဟုတ္တဲ့လူေတြ၀င္လုိ႕မရဘူး။ ဘုရားေက်ာင္းကေရာင္စုံပိရမစ္ေတြေအာက္က ၀င္ေပါက္ေတြေၾကာင့္လဲေက်ာ္ၾကားတယ္။ ၀င္ေပါက္၂၁ ခုရွိတယ္။ အၾကီးဆုံးတစ္ခု ကေပ ၂၀၀ ေလာက္ၿမင့္ပီးအဲဒီမွာပုံၿပင္ေတြ ၁၅ ခုေလာက္ရွိပါတယ္။

Angkor wat, Angkor Thom, and Bayon

Angkor wat (1)

Angkor wat (2)

Angkor wat (3)
Angkor wat (4)

Angkor wat (5)
ကမၻာေက်ာ္ Hollywood ရုပ္ရွင္ဇာတ္ကားေတြထဲမွာ ေတြ ့ဖူးမယ္ထင္ပါတယ္ Angkor wat ကိုတကယ့္ကို လက္ရာေျမာက္အံ့ၾသစရာ အႏုပညာ ရုပ္ထုၾကီးမ်ားဟာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာတည္တံ့ကာ ယခုထိ တန္ဖိုးထားေနရဆဲ ျဖစ္ပါသည္။ သမိုင္းအေထာက္အထားမ်ား ဇာတ္လမ္းရိုက္ရာတြင္ Angkor wat လိုေနရာမ်ိဴးတြင္ အရိုက္မ်ားၾကပါသည္။ Angkorwatဘုရားေက်ာင္းကေတာ့၁၂ရာစုေလာက္ကေဆာက္ခဲ့ပီးကမၻာဒီးယားမွာရွိတဲ့ ေက်ာ္ၾကားတဲ့ဘုရားေက်ာင္းတခုၿဖစ္တယ္။
ကမၻာဒီးယားမွာတင္ မကပါဘူး ကမၻာေပၚမွာေကာ အေတာ္ေလးကိုနာမည္ၾကီးလွပါသည္ ။ အစက Vishun ကိုႏွစ္ၿမွဳပ္ပီးေဆာက္ထားတဲ့ ဟင္ဒူဘုရားေက်ာင္းၿဖစ္ေပမယ့္ ၁၄၊ ၁၅ ရာစုမွာ ဗုဓ္ဒဘာသာကအာရွမွာ လြွမ္းမိုးလာေတာ့ ဗုဓ္ဒဘာသာဘုရားေက်ာင္းၿဖစ္လာတယ္။အဲဒီကုိအလည္သြားတဲ့သူေတြက Khmer empire ရဲ႕ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ေတာ္ေတြလုိရွိတဲ့ Angkor Tom and Bayon ဆိုတဲ့ ခန္းနားတဲ့ဘုရားေက်ာင္းေဟာင္းႏွစ္ခုကုိလဲ လည္ပတ္ၾကတယ္။

Potala Palace and Jokhang Temple

Potala palace

China,Tibet မွာရွိပီးအခုၿပန္ၿပင္ေဆာက္ထားတယ္။ အဓိကအေဆာက္အုံ ၂ ခုပါပီး အခုေတာ့ၿပတိုက္္တစ္ ခုအၿဖစ္တည္ရွိပါတယ္။Red Mountain Lhasa, Tibet, China တြင္တည္ရွိပါသည္ ။ Tibet ကေတာ့ကမၻာ့အျမင့္ဆံုူးကုန္းျမင့္ေဒသအျဖစ္သတ္မွတ္ခံထားရသည့္ေနရာျဖစ္ပါသည္ ။Tibet ကိုဧာရာဇ္ 637 CE တြင္တည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္ ။ 1600 ျပည့္ႏွစ္ပိုင္းတြင္ Tibet ကိုျပန္လည္မြမ္းမံ တည္ေဆာက္ခဲ့ကာ ယခုလက္ရွိအထိ 5ပံု 1ပံုကေတာ့တိဘက္ဗုဒၵသာသနာျပဳအပိုင္ျဖစ္ပါသည္။

Potala Palace (1)

Potala Palace (2)

Jokhan temple

Tibet, Lhasa ကအရမ္းအေရးပါပီး ၿမင့္ၿမတ္တဲ့ဘုရားေက်ာင္းၿဖစ္တယ္။ ဘုရားေက်ာင္းထဲမွာ တိဗတ္လူမ်ိဳး ဗုဓ္ဒဘာသာတို႕ရဲ႕ အၾကည္ညိဳရဆုံးတဆူတည္းေသာ ေဂါဓမ ဘုရားဆင္းတုေတာ္ၾကီး ရွိပါတယ္။ Jokhan temple ကို 642 CE မွာတင္ေဆာက္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္ ။ဘုရားဖူးေတြက ေက်ာင္းကိုလမ္းေလ်ွာက္သြားေလ့ရွိၾကတယ္။ ဘာသာေရးအရကုသိုလ္ရေအာင္ ၀မ္းလ်ားေမာက္ပီး အရိုအေသေပးေနေသာသူမ်ားလဲ အမ်ားအၿပားရွိပါတယ္။တကယ့္ကို သနာျပဳရာဌာေန တစ္ခုအလား အျမဲစည္းကားျပီးေတာ့ ေအးခ်မ္းလွပါသည္

Jokhan temple (1)

Jokhan temple (2)
Jokhan temple (3)
ကမၻာတစ္ပတ္လဲပတ္ျပီး ဘုရားအစံုေရာက္ခဲ့ျပီေနာ္ဟီးး အားလံုးပဲ ဗဟုသုတမ်ားတိုးပြားျပီး စိတ္လက္ေပ်ာ္၇ႊင္ခ်မ္းေျမ ့ၾကပါေစခင္ဗ်ာ က်ႊန္ေတာ္ဆုေတာင္းေပးလိုက္ပါတယ္ ...

http://mcwaiyan.blogspot.com
Mc wai yan ! (Dannel Iglesias Phyo)